Ký lục và Biệt phái dẫn đến một phụ nữ ngoại tình bị bắt quả tang, và bắt đứng giữa đám. Họ nói với Ngài: “Thưa Thầy, phụ nữ ngoại tình này bị bắt tại trận. Trong Lề Luật, Môsê truyền cho chúng tôi phải ném đá hạng đàn bà như thế. Vậy Thầy dạy sao? …. “Trong các ông, ai vô tội thì hãy ném đá trước hết người này đi!
Họ nghe thế rồi, thì kẻ trước người sau họ rút lui hết, các kẻ cao niên dẫn đầu, để lại một mình Ngài, và phụ nữ kia đứng ở giữa. Ngẩng lên, Đức Yêsu nói với người ấy: “Bà kia, họ đâu rồi? Không ai xử tội ngươi sao? Người ấy đáp: “Thưa Ngài, không ai cả!” Đức Yêsu lại nói: “Ta cũng không xử tội ngươi đâu! Đi đi! Và từ nay đừng phạm tội nữa!” (Yn 8,1-11)
Theo luật Do thái, quả tang là trường hợp có hai người chứng kiến, tội phạm tại trận và can phạm phải từng được cảnh cáo trước. Vậy, có thật sự người phụ nữ này bị bắt quả tang không? Không biết! Dù gì thì theo luật khắt khe như vậy thì không dễ bắt quả tang.
Trí minh mẫn của Chúa Giêsu nhìn ra đây không phải là trường hợp ngẫu nhiên. Có cả một sự theo dõi, rình rập từ mưu tính dàn cảnh nào đó của những người đi cáo tội phụ nữ kia. Việc bắt quả tang của họ đã có điều gì đó bất thường, chưa kể các thiếu sót theo luật định.
Luật pháp Do thái thời đó công nhận ly thư là một cách bảo vệ pháp lý cho người vợ chống lại sự cưỡng bức bất nhân của người chồng khi hai bên đủ điều kiện ly dị. Trong xã hội, có những vụ đáng lẽ là ly dị nhưng người chồng không chịu cấp ly thư (là ký tên xác nhận như ngày nay), lý do vì người chồng không thù ghét vợ, cố ý để vợ rơi vào một hoàn cảnh sa ngã nào đó, hòng trị tội người vợ.
Đây có thể là trường hợp người phụ nữ không được chồng cấp ly thư. Trong gia đình có sự bất hoà lủng củng nào đó. Sự tức giận của người chồng tột độ không chịu cấp ly thư cho vợ, tổ chức dàn xếp âm mưu để tạo dịp cho người vợ sa ngã ngoại tình, theo dõi rình rập để làm sao bắt được quả tang. Án phạt nhất định của tội phạm quả tang này là án tử hình – bêu rếu và ném đá cho đến chết.
Đó là một kế hoạch ác nhân rất là hợp pháp ở sau vụ kiện người phụ nữ ngoại tình này!
“Trong các ông ai vô tội thì hãy ném đá trước hết người này đi!”
Theo luật phong tục Do thái, người làm chứng phải ném đá trước, nếu người đó không ném thì không ai được ném.
Ai vô tội ở đây?
Một lời hạch hỏi sâu xa của Chúa Giêsu cho các người làm chứng. Bởi vì đàng sau bối cảnh, trí minh mẫn lạ lùng của Chúa Giêsu đã thấu biết mọi sự. Chứng nhân của vụ kiện lại chính là những kẻ đồng loã. Họ hợp tác với gia đình người chồng trong âm mưu giết người hợp pháp này. Một vụ kiện không có chứng nhân vô tư thì bất thành. Ở đây, chứng nhân cũng là đồng phạm thì vụ kiện sẽ xoay chiều thế nào?
“Thì kẻ trước người sau họ rút lui hết.”
Với toà án lương tâm, chỉ những kẻ trong cuộc mới biết rõ thực hư trong cuộc. Sự thật không thể giấu giếm che đậy được trước sự hiện diện của Chúa. Mà Ngài thì hiện diện tới tận cùng nội giới sâu thẳm bên trong của con người.
Ngài không vạch mặt bọn đồng loã; Ngài cũng không mạt sát ai cả; nhưng trong tận sâu thẳm lương tâm của mỗi người, Ngài đặt họ trước sự thật. Cả với người phụ nữ có tội, Ngài cũng không tuyên án vô tội, Ngài để lộ lòng nhân từ thương xót khi quyền phát xét chung thẩm: “Ta cũng không xử tội ngươi đâu! Đi đi! và từ nay đừng phạm tội nữa!“
Lòng yêu mến là tiêu chuẩn để thẩm xét về tội. Tình yêu đích thực và luật bất khả phân phải sống thế nào? Người ta yêu mến nhau thế nào đến mức phải ruồng rẫy vợ, ly dị? Người ta đã cư xử tình nghĩa với nhau thế nào mà để xảy ra sự ngoại tình? Người ta cho rằng đạt được mức độ công chính thế nào để bêu rếu và ném đá cho đến chết trước đám đông?
