Loạt ảnh “vẫy tay chào nhau” kể lại câu chuyện cha mẹ tiễn con mỗi lần về thăm. Sự già cỗi và chết mòn chết dần của cha mẹ qua từng mốc thời gian, ngược chiều với cuộc đời người con: lớn lên trưởng thành, yêu đương lấy chồng, sanh con đẻ cái, bôn ba kiếm sống, … Cuối hành trình, người cha qua đời, người mẹ được chuyển vào dưỡng lão, qua đời vài năm sau đó. Bức ảnh cuối cùng, cảnh trước hiên nhà, cha mẹ thường đứng ở đó, vẫy chào khi con rời đi. Bây giờ, nó trống trơn, im lặng, cô tịch… Có lẽ là câu chuyện chung của nhiều người.
Câu chuyện nguyên bản ở link: “A Photographer’s Parents Wave Parewell“
Tác giả: Eren Orbey
Ba mẹ của Deanna Dikeman đã bán ngôi nhà thơ ấu của cô, ở thành phố Sioux, bang Iowa, vào năm 1990, khi hai người hơn 70 tuổi. Họ chuyển đến một ngôi nhà một tầng có màu đỏ sáng ở trong cùng thị trấn, rồi họ mang tất cả nội thất cũ đến để sắp xếp lại trong ngôi nhà mới. Dikeman đã tới thăm ba mẹ mình rất nhiều lần và đã ghi hình sự điền viên tuổi nghỉ hưu của họ. Ba cô, người đã từng là quản lý điều phối vận hành ở một tập đoàn sản xuất ngũ cốc, thường hay dành thời gian trồng cà chua ở vườn sau nhà. Mẹ cô thường rán gà và nướng bánh, sắp xếp các loại rau củ quả tươi vào tủ đông để trữ đồ ăn qua mùa đông lạnh giá. Vào mỗi dịp Lễ chiến sĩ trận vong (Memorial Day – diễn ra vào ngày thứ Hai cuối cùng của tháng 5 hằng năm), họ sẽ chất đầy chiếc xe Buick màu xanh da trời của họ bằng nhiều chậu hoa, và lái xe xuống nghĩa trang địa phương và trang trí những bia mộ ở đó.
Sau mỗi lần ghé thăm, cũng giống như vô số những ông bố bà mẹ khác, ba mẹ của Dikeman sẽ đứng ở phía ngoài căn nhà và tiễn cô trong khi cô lên xe và lái xe đi. Một ngày vào năm 1991, cô nghĩ đến việc chụp lại hình của họ, vì cô chợt nhận ra rằng những năm tháng bình yên này sẽ không tồn tại mãi mãi. Mẹ của Dikeman mặc quần sooc xanh indigo và một chiếc áo màu hồng vào sáng hôm đó, ba cô thì mặc quần suông màu be, nán lại ở đằng sau mẹ cô, đứng trên bãi cỏ trước nhà, lẫn trong bóng cây.
Trong hơn 20 năm, cứ mỗi lần ra đi rời khỏi căn nhà này, Dikeman đều chụp lại đúng một khoảnh khắc đó của ba mẹ cô. Kéo cửa kính xe xuống và hướng ống kính về phía căn nhà. Mẹ của Dikeman thường hay mắng nhẹ cô vì việc chụp hình. “Ôi Deanna à, bỏ cái máy đó xuống đi!” bà thường nói. Và dù thế nào đi nữa, cả ba mẹ cô đều sẽ theo cô ra tới tận ngoài hiên nhà.
Trong “Rời đi và vẫy chào tạm biệt”, một series hình chân dung mà sau này được sử dụng làm album gia đình, Dikeman đã cô đọng gần 3 thập kỷ những lần tạm biệt vào một một quãng dài cuộc đời của mình với người thân yêu. Năm 2009, cô giới thiệu một phần của series trong một cuốn sách tựa đề “27 lời chào tạm biệt.” Mỗi bức hình nhắc nhớ tình cảm thầm lặng của ba mẹ cô. Họ lui vào khu ga-ra khi trời mưa, cười lớn dưới hiên. Mùa hè, họ gửi những nụ hôn gió từ đường xe lên nhà. Mùa đông, họ mang thêm khăn ấm và đứng sau hàng rào đầy tuyết.
Sự thật không tránh khỏi, họ già đi. Một trong những tấm Dikeman chụp, có cả hình ảnh trong xe, sắp khởi hành, để chuyển tải sự diễn ra song song với thay đổi cuộc sống của cô nữa. Bàn tay nắm chặt ống kính, hiện rõ ở gương chiếu hậu, từ lúc bàn tay chưa có nhẫn đính hôn đến lúc đeo nó. Có cả hình tai xù lông của một chú chó già và một chiếc hình có mặt đứa con trai nhỏ của cô. Ở những tấm hình sau, cậu bé đã lớn và đã ngồi ghế sau xe.
Ba của Dikeman qua đời cuối năm 2009. Trong bức hình cuối cùng, một tay ông gác lên tay nắm của chiếc gậy chống 4 chân và vẫy chào cô con gái bằng bàn tay còn lại, thân mình đung đưa chạm lên thân xe, tựa bên người vợ. “Thôi nhé, không chụp hình nữa đâu nhé Deanna” – mẹ của Dikeman nói với cô sau khi ba cô mất, một vài tuần sau đó. Dikeman chụp mẹ đứng bên ngoài căn nhà, thỉnh thoảng có thêm những người họ hàng ở đó, cho đến năm 2017, khi mẹ cô chuyển sang viện dưỡng lão. Bà vẫn luôn vẫy tay chào, mặc cho tuổi già đã làm cong hết những ngón tay bà. Nửa cuối năm đó, bà đã qua đời trong một giấc ngủ.
Hầu hết các bức hình trong bộ “Rời đi và Vẫy chào tạm biệt” đều là những bức chụp nhanh, chớp lấy khoảnh khắc ngắn ngủi khi chiếc xe đang chuẩn bị khởi hành. Chỉ có duy nhất bức hình cuối cùng, của một đường xe lên nhà trống trải, là bức mà Dikeman đã có nhiều thời gian hơn để chụp. Sau đám tang của mẹ cô, cô đã đặt một tripod trước nhà và chụp 50 khung hình trong khi chị gái cô đợi ở quán Starbucks gần đó.
Mùa xuân năm ngoái, con trai cô đã ra ở riêng, chuyển đến Columbia ở bang Missouri, lái xe về phía Đông để theo đuổi công việc đầu tiên sau khi tốt nghiệp Đại học. Họ đã chất đầy xe của cậu với đủ thứ đồ đạc, và trước lúc đi, cậu nhìn mẹ mình và hỏi, “Mẹ không định chụp hình à?” Dikeman, hơi ngạc nhiên một chút. Lần đầu tiên, đóng vai mới của một thủ tục lập lại – lẽ thường ở đời. Vẫy tay chào con trai mình. Chuẩn bị cho một câu chuyện “Vẫy tay chào nhau” tiếp theo…
Bức ảnh cuối cùng, cảnh trước hiên nhà, ba mẹ thường đứng ở đó, vẫy chào khi người con rời đi. Bây giờ, nó trống trơn, im lặng, cô tịch… Có lẽ là câu chuyện chung của nhiều người. Đi để trở về – về để ra đi. Chỉ còn lại những bức ảnh, người thân yêu của mình.
